نگذاریم خلیج گرگان بمیرد؛ خلیج گرگان با مساحت حدود ۵۱ هزار هکتار، زیستگاه حدود ۲۰۰ گونه ارزشمند و در معرض خطر انقراض است که ۴۰ سال‌پیش به عنوان نخستین تالاب بین‌المللی ایران در کنوانسیون جهانی رامسر ثبت جهانی شد.
به گزارش آب‌های آزاد، به‌رغم شعار‌های دولت چهاردهم برای اجرای مداخلات احیایی در خلیج گرگان، اما هیچ اقدام عملی در این زیست‌بوم به چشم نمی‌خورد؛ موضوعی که استمرار آن به زوال این پهنه آبی، شتاب بخشیده است.
از اوایل دهه ۹۰ شمسی و به تبعیت از کاهش تراز آب دریای خزر، مقوله پسروی و کاهش پهنه آبی خلیج گرگان آغاز شد.
در ادامه و متاثر از رخدادهای اقلیمی مانند گرمایش زمین، افزایش تبخیر، کاهش بارندگی و همچنین برداشت بی‌رویه سفره‌های زیرزمینی پیرامون خلیج گرگان، سدسازی در مناطق بالادست و کاهش آورده رودخانه‌ها، پسروی و خشک شدن خلیج گرگان به عنوان یک تهدید زیست محیطی نمایان شد.
خلیج گرگان که در شرایط سختی روزگار سپری می‌کرد، تلاش کرد با رخدادهایی مانند شکل‌گیری و پدیدار شدن جزیره جدید هزار هکتاری آکاز، وقوع پدیده چنگ جلبکی، مرگ و میر حدود ۸۰ هزار پرنده آبزی و کنارآبزی، تغلیظ آب و رسیدن شوری به ۵۰ هزار واحد و البته انتشار بوی بد و تعفن حال ناخوشش را فریاد بزند.
کارگروه نجات خلیج گرگان چه کرد؟
بنابر اعلام خبرگزاری دانشجو، در سال ۱۳۹۶ کارگروه نجات خلیج گرگان تشکیل شد و پس از چند سال کش و قوس‌های بی‌ثمر طرح ۵ ساله احیای خلیج گرگان و تالاب میانکاله در ستاد ملی احیای تالاب‌های کشور مصوب تا با راهکارهای کوتاه‌مدت، میان‌مدت و درازمدت این پهنه احیا شود.
تعلل دولت‌های یازدهم و دوازدهم در احیای خلیج گرگان سبب شد که این زیست‌بوم که روزی یک بوم سازگان منحصر به فرد در شمال کشور تلقی می‌شد و رزق و روزی حدود نیم میلیون نفر از اهالی پیرامون را تامین می‌کرد به حال احتضار درآید.
در اسفند ۱۴۰۱ و همزمان با سفر رئیس جمهور وقت به جزیره آشوراده، دستور آغاز عملیات لایروبی کانال‌های آبرسان صادر شد و طی حدود ۱۸ ماه این طرح به اتمام رسید و کانال آبرسان آراکانال یا کانال آشور به عرض ۴۰۰ متر و طول ۱۱ کیلومتر لایروبی شد و پس از بهره‌برداری از کانال این دالان آبی یک و نیم میلیارد متر مکعب آب روانه خلیج گرگان شد.
قبل از اتصال کانال حدود ۴۶ درصد خلیج گرگان خشک شده بود و پهنه آبی خلیج گرگان به عدد ناچیز ۲۷ هزار هکتار کاهش یافته بود. با اتصال دریای کاسپین به خلیج گرگان جان دوباره به این زیستگاه هدیه شد و ۵۰ تا ۶۰ سانتی متر به تراز آبی خلیج گرگان افزوده شد. ثمره اجرای نخستین مداخله از مداخلات ۱۶گانه احیای خلیج گرگان کاهش شوری آب و افزایش پهنه آبی این زیستگاه بود.
تعلل دولت سیزدهم در اجرای دیگر مداخلات مانند تامین حقابه رودها، پمپاژ آب از نکارود و خزر، لایروبی کانال خوزینی و چوپاقلی سبب شد تا در کمتر از دو سال از آبگیری خلیج گرگان در سال ۱۴۰۲ شرایط خلیج گرگان بار دیگر بغرنج شود.
آخرین وضعیت میدانی خلیج گرگان
بازدید میدانی حاکی از آن است که پسروی آب در وضعیت بسیار بغرنجی قرار دارد و شدت عقب نشینی نسبت به نیمه دوم ۱۴۰۲ از چند صد متر هم فراتر رفته و گویا مرگ خلیج گرگان محتوم است. تعلل دولت در اجرای تکالیف قانونی خود سبب شد تا نماینده مردم غرب گلستان، در صحن مجلس به رئیس جمهور تذکر قانونی دهد.
عبدالجلال ایری، نماینده مردم کردکوی در مجلس در تذکر به رئیس جمهور، گفت: با توجه به اینکه خلیج گرگان یکی از مطالبات به حق مردم است، ما در دولت سیزدهم تصویب کردیم که ستاد ملی احیای تالاب میانکاله و خلیج گرگان سه کانال را لایروبی کنند اما متاسفانه این ۳ کانال لایروبی نشد و تنها توانستیم کانال آشوراده را لایروبی کنیم؛ بنابراین حتما لازم است ۲ کانال دیگر نیز لایروبی شوند و متعاقب آن حتما باید پمپاژ آب از دریای خزر به سمت خلیج گرگان صورت گیرد. لذا دستور فوری دهید این اقدام اتفاق بیفتد زیرا اگر خشکسالی در خلیج گرگان اتفاق بیفتد مردم در شرایط بحرانی قرار خواهند گرفت.
هر گونه تعلل در اجرای دیگر مداخلات احیایی به ویژه پمپاژ آب دریای خزر به خلیج گرگان مرگ این گوهر آبی را در پی دارد.
خلیج گرگان نه‌تنها پناهگاه طبیعت و زیستگاه گونه‌های بی‌شمار، بلکه میراثی گران‌بها برای نسل‌های آینده به شمار می‌رود که در سال‌های اخیر،زخم‌هایی عمیق تحمل می‌کند.
ثبت دیدگاه